'Hồi ức lính' - chiến tranh không phải trò đùa

Cuốn sách mới của Vũ Công Chiến mang đến cái nhìn chân thực về chiến trường khốc liệt, cũng là nén nhang tưởng nhớ những người đã ngã xuống vì Tổ quốc.

Hồi ức lính ra mắt đúng dịp 30/4 - kỷ niệm 41 năm thống nhất đất nước. Buổi ra mắt sách chiều 29/4 đặc biệt khi có mặt nhiều người là đồng đội của tác giả, những người may mắn trở về sau những năm tháng vào sinh ra tử ở chiến trường. Họ ở đó để chúc mừng người bạn cũ và cũng để nhớ lại thời tuổi trẻ oanh liệt.

Tác giả Vũ Công Chiến chia sẻ về "Hồi ức lính" cùng nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên (phải) và nhà phê bình Lưu Khánh Thơ (trái).

Hồi ức lính dài hơn 700 trang, hoàn toàn viết bằng ký ức và trải nghiệm trong sáu năm ở chiến trường của Vũ Công Chiến. Tác giả nhập ngũ tháng 9/1971, là bộ đội Trường Sơn chiến đấu tại chiến trường Nam Lào và Mặt trận B3 Tây Nguyên, Đắk Lắk. Sách kể lại cuộc đời lính theo thời gian tuyến tính, từ khi quyết định rời nhà trường đến những ngày hành quân ở Trường Sơn, từ trận chiến đầu tiên ở chiến trường Nam Lào tới nhiều trận đánh ác liệt khác, những lần bổ sung quân, chuyển hậu cứ mới... Chiến trường không chỉ có cầm súng đánh nhau. Cuộc sống của họ dịch chuyển cùng những lần hành quân mới, những không gian mới, từ mùa mưa trên cao nguyên Bô-lô-ven tới Tết cuối cùng ở Nam Lào, tác chiến mùa mưa ở B3...

Bìa sách "Hồi ức lính".

Vũ Công Chiến kể lại cả những trò tinh quái của đám lính chiến, vụ đào ngũ tập thể ở đại đội... cả nỗi yếu đuối của đứa con ra đi mang theo lời mẹ dặn vì Tổ quốc nhưng đừng lấy thân mình lấp lỗ châu mai mà hãy cố gắng sống trở về. Sách in bài thơ của Vũ Công Chiến viết cho mẹ từ chiến trường Nam Lào khói lửa, trong cuốn sổ ông cất ở đáy ba lô và gìn giữ trong suốt những chặng hành quân. Đó là ước mong giản dị:

"Đường chinh chiến con đi còn vô tận
Biết đến bao giờ gặp được mẹ, cha
Được sống yên vui ở chốn quê nhà
Một cuộc đời bình thường chân chính nhất

Ôi năm tháng vần xoay quanh Trái đất
Có thấu chăng khát vọng của lòng con
Muốn chắp cánh bay vượt khắp núi non
Về quỳ xuống chân mẹ hiền yêu dấu"

Là người lính can trường nhưng Vũ Công Chiến cũng là một con người yêu văn thơ, nhạy cảm với cuộc sống. Trong buổi ra mắt sách, vừa cất giọng đọc lại bài thơ viết cho mẹ, ông nghẹn ngào không thể đọc tiếp.

Tác giả viết với giọng văn chân thật, giản dị nhưng đầy sống động. Qua đó, cuộc sống chiến trường, hình ảnh người lính hiện lên một cách chân thực, đời thường và con người nhất. Nhà văn Bảo Ninh chia sẻ trong một bài viết rằng ai muốn viết sách, làm phim về chiến tranh thì phải đọc Hồi ức lính, để hiểu từ cách ăn, cách mặc, cách nói chuyện, cầm súng cho đến tinh thần của họ. Tác phẩm được đánh giá như kho tư liệu đầy giá trị cho lịch sử, văn học, điện ảnh... Ở đó, không có sự màu mè, ở đó đúng là cuộc sống người lính như vốn dĩ. Tác giả bảo ông viết để nhiều người thấy rằng không phải cứ lính chiến trở về là "lính bàn giấy" mà họ đã sống thật, chiến đấu thật và để một phần tuổi trẻ có thật của họ lại chiến trường.

Tác giả ký tặng độc giả.

PGS.TS Lưu Khánh Thơ viết trong lời giới thiệu: "Và chiến tranh không phải trò đùa. Cuộc chiến thật sự bắt đầu. Đâu phải chỉ bom rơi đạn nổ. Rồi trận đánh đầu tiên, những hy sinh mất mát đầu tiên. Đói rét, bệnh tật. Sự thức tỉnh cay đắng khi nhận ra giới hạn trong bản thân mình và người chung quanh. Họ có thể là đồng đội, là cấp trên và có khi trong cả người lính ở chiến tuyến bên kia. Những hoang mang, thất vọng. Những âm mưu, toan tính". Nhà phê bình Lưu Khánh Thơ đánh giá tác phẩm tự nhiên như dòng ý thức, không có ngày tháng mà chỉ còn dòng chảy với những câu chuyện sống động, rất thực.

Nhà phê bình Ngô Thảo cho rằng Vũ Công Chiến là "người hiện ra trong giấc mơ của lính": khi đất nước cần thì ra trận, khi trở về sống cuộc sống hạnh phúc và kể lại câu chuyện đời mình. Nhà phê bình cũng từng là lính cảm ơn tác giả đã bảo vệ danh dự của họ, một thế hệ được giáo dục, sống rất tử tế, đối với dân tử tế, trân trọng người họ yêu chứ không phải những anh lính bặm trợn, bạo liệt và đi tới đâu cũng thấy chuyện tình dục như nhiều trang viết đang làm lệch lạc hình ảnh người lính.

Nhà văn Phạm Ngọc Tiến chia sẻ: "Nhà văn chúng tôi học được ở cuốn sách này bài học về sự chân thành và sự thật". Khi đọc những trang viết của Vũ Công Chiến, Phạm Ngọc Tiến thấy được trong đó "đời lính của anh mà cũng là đời lính của tôi".

Sách bao gồm phần vĩ thanh sau chiến tranh là câu chuyện của tác giả khi trở lại thời bình. Ông tiếp tục theo học Đại học Bách khoa ngành Điện tử, sau đó về công tác tại Viện Khoa học Việt Nam. Vũ Công Chiến gặp người phụ nữ ông yêu thương và có một cuộc sống hạnh phúc cho tới hiện tại. Trong buổi ra mắt sách, vợ con tác giả đều có mặt và chia sẻ những tình cảm chân thành.

"Nếu như thời gian có quay ngược trở lại, tôi vẫn xin được khoác áo lính, cầm súng vượt Trường Sơn đi đánh giặc. Để rồi cuối cùng nếu còn sống trở về, được lấy lại người vợ của mình bây giờ làm vợ", Vũ Công Chiến viết.

Anh Sa

Chụp ảnh gia đình